Η εξέγερση των φοιτητών του 1896

Από τη σύσταση του ελληνικού κράτους μετά την επανάσταση η επιθυμία τόσο για την ανάπτυξη του ίδιου του κράτους, όσο και η αποκατάσταση των Ελλήνων που ζούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία είχαν δημιουργήσει ένα κλίμα συχνά πολωμένο. Στο τέλος το αιώνα τα επαναστατικά αποσχιστικά κινήματα τόσο στη Μακεδονία όσο και στην Κρήτη είχαν κορυφωθεί. Στο εσωτερικό η δράση της Εθνικής εταιρείας, μιας μυστικής οργάνωσης, επιζητούσε τη στρατιωτική λύση στο θέμα των αλλύτρωτων Ελλήνων. Η δύναμη αυτής της εταιρείας είχε λάβει τεράστιες διαστάσεις στη φαντασία των Ελλήνων, που ούτως ή άλλως είχαν συνηθίσει σε δράσεις τέτοιων μυστικών οργανώσεων. Η δράση ελληνικών επαναστατικών ομάδων στη Μακεδονία, αλλά και οι προστριβές Ελλήνων και Τούρκων στην Κρήτη εξίταραν τη διάθεση των Ελλήνων για πόλεμο. Από την άλλη πλευρά τα προβλήματα στον ελληνικό στρατό ήταν τεράστια και δύσκολα η Ελλάδα θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί στην Τουρκία σε μια πολεμική αναμέτρηση. Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 φαινόταν αναπόφευκτος. 

Κι όμως, λίγους μήνες πριν το ξέσπασμά του, η ελληνική κοινωνία αν και τον πόλεμο μπορούσε να προβλέψει, αλλά και την στρατιωτική καχεξία του κράτους γνώριζε, συγκλονίστηκε από ένα φοιτητικό κίνημα που ξεκίνησε από μια αφορμή ήσσονος σημασίας και.που τελικά άφησε πίσω του ένα νεκρό, δεκάδες τραυματίες και μια  χώρα αποπροσανατολισμένη από τα μείζονα εθνικά προβλήματα. 

Εικ.1  Εφημερίδα Αθήνα 28/4/1836

Το πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύθηκε στις 14 Απριλίου του 1837 με 4 σχολές: Τη Θεολογική, την Ιατρική, τη Φιλοσοφική (περιείχε ως τμήμα τη Φυσικομαθηματική) και τη Νομική. Στεγάστηκε αρχικά στην οικία του αρχιτέκτονα Σ. Κλεάνθη και άρχισε τη λειτουργία του στις 3 Μαΐου του ίδιου έτους.  Ταυτόχρονα όμως εμφανίστηκαν και τα πρώτα παράπονα (Εικ.1).
 Από το 1841 το πανεπιστήμιο μεταφέρεται στο κτίριο της οδού Πανεπιστημίου που σχεδιάστηκε από το δανό αρχιτέκτονα Κ. Χάνσεν. 

Εικ.2 Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το φοιτητικό κίνημα ήταν πολύ δραστήριο σε όλη την Ευρώπη (Εικ.3-4). Η καθηγητική αυθεντία συγκρουόταν με τον φοιτητικό δυναμισμό. Επιπλέον η φοιτητική νεολαία παρείχε το γόνιμο εκείνο έδαφος στο οποίο θα μπορούσαν να βλαστήσουν διάφορα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα. Και ο ελληνικός φοιτητόκοσμος αποτελούσε ένα ζωντανό τμήμα της κοινωνίας, τόσο ζωντανό ώστε το Δεκέμβριο του 1896 να ξεκινήσει μια πρωτοφανής ενδοπανεπιστημιακή ανταρσία που μονοπώλησε το ενδιαφέρον για περισσότερο από ένα μήνα.

Εικ.4  Εφημερίδα Πρωία 24/12/1896

 

Εικ.3  Εφημερίδα Άστυ 24/12/1896

Εικ.5  Εφημερίδα Καιροί 24/12/1896

Εκείνο το Δεκέμβριο η κατάσταση ήταν αρκετά τεταμένη στην Ελλάδα. Εκτός από τα  επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία και στην Κρήτη, σε πολλά σημεία της χώρας είχαν συμβεί καταστροφικές πλημμύρες, οι αστυφύλακες έχαναν τα 2/7 του μισθού τους και διαδήλωναν, οι εμποροϋπάλληλοι απεργούσαν, οι δάσκαλοι ήταν απλήρωτοι για δύο μήνες (Εικ.5). Τα θέματα των εξοπλισμών, η δράση των Νεότουρκων στην Οθωμανική αυτοκρατορία και άλλα θέματα γέμιζαν τις στήλες των εφημερίδων. Οι μέρες των Χριστουγέννων έδωσαν έναν εορταστικό ρυθμό, αλλά αμέσως μετά τις γιορτές οι εξελίξεις άρχισαν να καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο χώρο στην ενημέρωση των Ελλήνων.